شاید تا به امروز با واژه اگزاست یا اگزاست فن در صنعت ساختمان اشنا شده باشید ، ما در این مطلب قصد داریم تا به معرفی کامل اگزاست بپردازیم.
ابتدا می بایست تا شما را با معنی لغوی این واژه آشنا کنیم. واژه اگزاست در زبان انگلیسی به معنای خروج می باشد. که در صنعت ساختمان برای خروج دود و آلاینده های سمی از واژه اگزاست استفاده می کنند. حال پس از آشنایی با معنی لغوی این واژه به توضیح بیشتر آن می پردازیم؛
اگزاست فن (Exhaust Fan) یکی از اجزای مهم سیستمهای تهویه مطبوع است که برای تخلیه هوا، دود، بو و گرما از محیطهای داخلی به خارج مورد استفاده قرار میگیرد. این فنها در مکانهای مختلف از جمله خانهها، کارخانهها، آشپزخانهها، حمامها و فضاهای تجاری کاربرد دارند. استفاده از اگزاست فنها میتواند به بهبود کیفیت هوای داخل ساختمان و کاهش میزان رطوبت و بوهای نامطبوع کمک کند. در این مقاله، به بررسی اگزاست فنها، انواع آنها، کاربردها، مزایا و معایب، و نکاتی که باید در انتخاب و نصب آنها مورد توجه قرار داد، خواهیم پرداخت.
در این مقاله قصد داریم به معرفی فن سانتریفیوژ و فن تهویه بپردازیم.
قبل از شروع بحث لازم به ذکر است اگزاست فن ، فنی است که برخلاف فنها یا پروانه های دمنده ، هوا را میکشد و از محیط خارج میکند.
هواکش آشپزخانه ساده ترین نوع اگزاست فن می باشد.
در مورد اگزاست فنهای صنعتی باید گفت که قدرت مکش بالایی در حدود ۱۴۰۰ سی اف ام می بایست داشته باشند که لازمه آن این است که فنهای پرقدرتی درون آن به کار رفته باشد.
اگزاست فنها معمولاً در دو حالت گردش هوا و یا خروج هوا استفاده میشوند ؛ در حالت گردش هوا ، هوا پس از فیلتر شدن دوباره به محیط اولیه بازمیگردد و در حالت خروج هوا ، باید توجه نمود که میزان هوای خارج شده از فن از محیط باید توسط سایر دستگاه های تهویه مطبوع همانند هواساز یا غیره تامین گردد.
فن سانتریفیوژ
این اگزاست فنها غالبا قدرت هوادهی بین 1000 تا 6000 cfm را دارند و عموما برای خروج هوای بسیار نامطبوع از محیط به کار گرفته می شوند.
نیرو محرکه فن ، نیروی برق است که به وسیله آن برق از میان سیستم آن عبور میکند و موتور را به چرخش درمیآورد و در نتیجه، پرههای فن نیز به حرکت درمی آیند.
عملکرد فن سانتریفیوژ بر ۲ اساس استوار است :
- نیروی گریز از مرکز
- انحراف جریان های هوا به وسیله پرههای فن از حالت شعاعی به سمت خروجی فن ، به طوری که زاویه بین ورود و خروج مولکولهای هوا ۹۰ درجه است.
بیشتر بخوانید> فلاشینگ چیست؟
اجزای تشکیل دهنده اگزاست فن های سانتریفیوژ
- حلزونی : بخشی که پروانه در داخل آن قرار میگیرد.
- پروانه : قسمت اصلی ساختار هواکش است و هوا را به جریان میاندازد.
- الکتروموتور: در واقع نیروی محرکه پروانه های به کار رغته در فن می باشد که با نیروی برق کار می کند.
- صفحه برشی : صفحهای است که در قسمت دهانه خروجی هواکش قرار گرفته و اجازه بازگشت هوای تخلیه شده به داخل حلزونی را نمیدهد.
- سیستم انتقال نیرو در فن : سیستم انتقال نیرو در اگزاست فن های سانتریفیوژ به دوصورت اتصال مستقیم و اتصال فولی تسمه می باشد.
- شاسی کشی و لرزه گیرها : شاسی اگزاست فن با توجه به وزن اگزاست فن می بایست طراحی شود و با توجه به افزایش وزن اگزاست فن تقویت گردد تا مانع تولید صدا بیش از حد و بالا رفتن راندمان کاری اگزاست فن شود. در برخی موارد برای رفع صدا از باکس سایلنت که با ورق گالوانیزه طراحی و با پوشش رنگ الکترواستاتیک ضد خوردگی و زنگ زدگی و همچنین با عایق های صدایی و دمایی درونی تجهیز شده اند و صدای فن ها را تا 84% کاهش می دهد ، استفاده می شود.
فن تهویه
اگزاست فن های تهویه همانطور که از معنی آن ها مشخص است فن هایی هستند جهت خروج هوا از یک محیط به محیط بیرون.
اگزاست فن ها تهویه معمولا به شکلی تهیه می شوند تا بتوانند هوای آلوده را که گاها از برخی از ماشین های صنعتی تولید می شوند را از محیط مورد نظر تخلیه کنند.
دسته بندی کلی اگزاست فن های تهویه
اکسیال یا محوری
این مدل فن های اکسیال یا محوری دارای یک فن محوری از نوع مکنده یا دمنده می باشند که اغلب هوای زیادی را با پرتاب کم و فشار کم تخلیه می کنند و صدای کمی تولیدی می کنند.
سقفی
این مدا فن های سقفی در داخل نصب می شود و با مکش هوای محیط همانند هود آشپزخانه هوا را از محیط مورد نظر توسط داکت خارج می کنند. این فن ها اغلب هوای آلوده را به صورت موضعی از محیط خارج می کنند ولی از مصرف پایین انژی برخوردارند.
یوتیلیتی
: به فن هایی می گویند که به صورت مرکزی در پشت بام خانه نصب می شوند و هوای آلوده را از محیط مکش می کند و این هوای خارج شده به وسیله داکت های مناسب به سمت خارج هدایت می شوند.
عوامل مهم برای انتخاب اگزاست فن
پنج عاملی که باید در انتخاب در نظر داشت عبارت اند از :
- فشار استاتیکی فن
- نوع فن
- ظرفیت دِبی حجمی هوای مورد نیاز جهت جابجایی
- جنس و ابعاد پره های فن
- تک فاز یا سه فاز بودن الکتروموتور
در طراحی سیستم جابجایی هوا در اگزاست فن ها باید عوامل زیر را نیز در نظر داشت
- فن مورد استفاده می بایست با کاربرد آن تطایق داشته باشد
- رطوبت محل نصب
- سیستم کانال کشی
- عدم افنجار و جرقه در سیستم الکتروموتور فن
در انتها شما میتوانید سوالات خود را با ما درباره سیستم ، نوع و متریال کانال کشی اگزاست مطرح ، و از مهندسین ما مشاوره رایگان دریافت کنید
معایب اگزاست فن
۱. هزینههای نصب و نگهداری
یکی از معایب اگزاست فنها هزینههای نصب و نگهداری آنها است. نصب صحیح اگزاست فنها نیاز به تجهیزات و تخصص دارد که میتواند هزینهبر باشد. همچنین، نگهداری منظم و تعویض قطعات میتواند هزینههای اضافی را به همراه داشته باشد.
۲. صدای زیاد
برخی از اگزاست فنها به خصوص انواع صنعتی، ممکن است صدای زیادی تولید کنند که این موضوع میتواند در برخی از محیطها ناخوشایند باشد. استفاده از فنهای با کیفیت و نصب صحیح میتواند به کاهش صدا کمک کند.
۳. مصرف انرژی
اگزاست فنها به دلیل نیاز به انرژی برای عملکرد، میتوانند مصرف انرژی را افزایش دهند. انتخاب فنهای با کارایی بالا و مصرف انرژی کم میتواند به کاهش هزینههای انرژی کمک کند.
۴. نیاز به فضای نصب
اگزاست فنها نیاز به فضای مناسبی برای نصب دارند. در محیطهای کوچک یا با محدودیتهای فضایی، نصب اگزاست فنها میتواند چالشبرانگیز باشد.
۵. محدودیتهای طراحی
طراحی و نوع اگزاست فنها ممکن است محدودیتهایی در کاربرد و نصب آنها ایجاد کند. برای مثال، برخی از فنها ممکن است برای محیطهای خاصی مناسب نباشند و نیاز به نوع دیگری از فن باشد.
اهمیت اگزاست فنها در محیطهای صنعتی و بهداشتی
اگزاست فنها در محیطهای صنعتی و بهداشتی نقش حیاتی دارند. در کارخانهها و کارگاههای صنعتی، این فنها به تخلیه گازها و بخارات سمی کمک میکنند. همچنین، در محیطهای بهداشتی مانند بیمارستانها، اگزاست فنها برای جلوگیری از انتشار آلودگیهای میکروبی و شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرند. انتخاب صحیح نوع فن و طراحی مناسب آن در این محیطها میتواند به ایجاد محیطی سالم و ایمن کمک کند.
تکنولوژیهای جدید در طراحی اگزاست فنها
توسعه تکنولوژیهای جدید در زمینه اگزاست فنها به بهبود عملکرد و کاهش مصرف انرژی کمک کرده است. برخی از این تکنولوژیها شامل استفاده از موتورهای اینورتر برای کاهش مصرف برق و تولید فنهای با صدای کمتر است. علاوه بر این، فنهایی با قابلیت هوشمند نیز وارد بازار شدهاند که با استفاده از حسگرها، میزان هوای تخلیهشده را با توجه به نیاز محیط بهینه میکنند و به کاهش مصرف انرژی و افزایش کارایی کمک میکنند.
تأثیر اگزاست فنها بر بهرهوری انرژی ساختمان
یکی از موضوعات مهم در طراحی ساختمانهای مدرن، بهینهسازی مصرف انرژی است. اگزاست فنها اگر بهدرستی انتخاب و نصب شوند، میتوانند به بهینهسازی مصرف انرژی کمک کنند. در صورتی که از اگزاست فنهای با کارایی بالا و سیستمهای هوشمند استفاده شود، میتوان هزینههای گرمایش و سرمایش ساختمان را به حداقل رساند. همچنین، استفاده از اگزاست فنهای بازیافت انرژی (ERV) که هوا را از محیط خارج کرده و در عین حال گرما یا سرما را بازیابی میکنند، به کاهش هزینههای انرژی کمک میکند.
استانداردهای نصب و نگهداری اگزاست فنها
برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمنی اگزاست فنها، رعایت استانداردهای نصب و نگهداری بسیار مهم است. برخی از این استانداردها شامل رعایت فاصلههای ایمن بین فن و منابع اشتعالزا، نصب سیستمهای ایمنی برای جلوگیری از جرقه و آتشسوزی، و بررسی دورهای تجهیزات برای اطمینان از عملکرد صحیح آنها است. این استانداردها توسط سازمانهای معتبری مانند ASHRAE و ISO تعریف شدهاند و رعایت آنها برای حفظ سلامت و ایمنی محیط ضروری است.
جمع بندی
اگزاست فنها یکی از اجزای حیاتی سیستمهای تهویه مطبوع هستند که به بهبود کیفیت هوای داخلی و تخلیه هوا، دود و بوهای نامطبوع کمک میکنند. این فنها در محیطهای مختلف از جمله خانهها، کارخانهها، فضاهای تجاری و محیطهای بهداشتی کاربرد دارند. با توجه به مزایا و معایب اگزاست فنها و رعایت نکاتی در انتخاب و نصب آنها، میتوان از عملکرد بهینه و طولانیمدت این دستگاهها بهرهمند شد. انتخاب صحیح اگزاست فن، نصب مناسب و نگهداری منظم میتواند به بهبود کیفیت هوا، افزایش ایمنی و کاهش هزینههای انرژی کمک کند.
